«Երկու ամսից ավելի է, մի անգամ չի եկել երազիս». որդին ու փեսան կորսված Արցախում կրակի զոհ դարձան
Գայանե Զաքիյանը Ստեփանակերտցի մանկավարժ է։ Սեպտեմբերյան իրադարձությունները գլխիվայր են շրջել նրա կյանքը։ Հիմա, բռնի տեղահանությունից հետո Երևանում է։ Հուսահատությունից ու անզորությունից տեղը չի գտնում։
Որդին՝ Ռոբերտը, շուրջ 12 տարվա ծառայողի փորձ ունի։ Հակառակ մտերիմների հորդորներին, նա ոչ միայն դուրս չի եկել ծառայությունից, այլ մտքով չի անցել լքել Արցախը։ Տիկին Գայանեն MediaHub-ին պատմում է իր Ռոբայի մասին։ Նա մասնակից է հայրենիքի պաշտպանության համար մղված 3 պատերազմներին։
«Սեպտեմբերի 23-ին եկավ տուն։ Հուսահատ վիճակում էր։ Հաճախ էր կրկնում, որ մեր տարիների արածը, պայքարը, չարչարանքը մի օրում փոշիացրին, ծախեցին հայրենիքը։ Ասաց՝ «մամ, հավաքի իրերը, էլ անելիք չունենք։ Չմտածես, Հայաստանում և՛ աշխատանք կգտնենք, և՛ ապրուստի միջոց կհայթայթենք»։ Ինքը, փեսաս՝ Սերգեյը, և ամուսինս գնացին վառելիքի հետևից, որ մենք էլ բռնենք գաղթի ճանապարհը։ Երբ արդեն կեսօրն անց էր, իրենք տանը չէին, զանգեցի-ասացի՝ «եկե՛ք, հա՛ց կերեք, էլի կգնաք»։ Եկան, ճաշեցինք միասին։ Տրամադրություն ոչ ոք չուներ։ Այդ ընթացքում Ռոբային զանգում են, ես միայն լսեցի, որ պատասխանեց, ասաց՝ «հիմա կգամ»։ Դա եղավ որդուս վերջին հացը»,- պատմում է մեր զրուցակիցը։
Ռոբերտն այս անգամ առանց հոր, Սերգեյի հետ վառելիք գտնելու հույսով նորից դուրս են եկել տնից։
Տիկին Գայանեն այդ ընթացքում դստեր ու փեսայի քրոջ օգնությամբ սկսել է հաց թխել։ Երբ ուժեղ որոտ է սկսվել, անհանգստացել են, ինչ-որ տեղ վախեցել։ Ռոբերտի ու Սերգեյի հետ կապ չեն կարողացել հաստատել։ Ժամեր անց դուստրը ֆեյսբուքյան լրահոսում կարդացել է վառելիքի պահեստում բռնկված հրդեհի նախնական տեղեկության մասին։
«Կարծես մեկը դանակը մտցներ սիրտս։ Դուրս եկանք պատշգամբ ու տեսանք՝ կրակը օդ է բարձրանում։ Երբ մի քանի փորձից տղերքն անհասանելի էին, չգիտեմ ինչու, ներքուստ զգացել եմ, որ երեխեքս չկան։ Դա մի անբացատրելի օր էր։ Գնացել ենք հիվանդանոց, պալատներով «Ռոբա-Սեռի» գոռալով խելագարված վազում էի։ Չգիտեի՝ որտեղ գնամ, ո՞ւմ խնդրեմ, ի՞նչ անեմ։ Չգիտեմ ինչպես է լույսը բացվել, բայց հիմա, երբ հիշում եմ այդ օրը, մտածում եմ ո՞նց չեմ խելագարվել»։
Հաջորդ օրը Գայանեն իր հարազատների հետ շարունակել է որդու և դստեր ամուսնու փնտրտուքները՝ Իվանյանի հոսպիտալում, ռուս խաղաղապահների կենտրոնակայանում, Ասկերանի հիվանդանոցներում։ Հետո պարզվել է վիրավորների հետ ուղղաթիռով Երևան է տեղափոխվել Սերգեյը։
«Անճանաչելի էր, ամբողջությամբ այրված վիճակում։ Երբ նրանից նկար եմ ստացել, ես ու աղջիկս՝ Մարինան, իսկույն ճանաչել ենք և՛ դաջվածքից, և՛ խաչից։ Ափսոս, աղջկաս երջանկությունն էլ կարճ տևեց։ Սիրուն, համերաշխ ընտանիք էր։ Նույն գիշերը խոր այրվածքներից չի դիմանում Սերգեյը և մահանում է հիվանդանոցում»,- ցավով նշում է Գայանե Զաքիյանը։
Թե ինչպես է 50 ժամում ընտանիքը հատել Հակարիի կամուրջը, ինչպիսի դժվարությունների միջով է հասել այդ հոգեվիճակով, հիմա դժվարանում է պատմել։ Հիշում է միայն, երբ հասել են ՀՀ տարածք, ուրախությունից արտասվել է, որ գոնե թոռներին կարողացել է փրկել։
Տիկին Գայանեն զրույցի ընթացքում հաճախ է կրկնում, որ ինքն ու որդին միշտ իրար զգացել են ներքին հոգևոր կապով։ Մայրական բնազդն այս անգամ էլ չի դավաճանել, պայթյունի լուրն առնելով՝ զգացել է որդու մահը։
«Ռոբան օրվա ընթացքում որտեղ էլ լիներ, ուր էլ գնար շատ էր զանգում՝ «մամ, որտե՞ղ եք, ի՞նչ եք անում», հիմա Աստծուն աղաչում եմ, որ գոնե մի անգամ լսեմ ձայնը։ Երկու ամսից ավելի է, մի անգամ չի եկել երազիս։ Ամեն գիշեր քնելուց առաջ աղոթում եմ, աղաչում, որ գոնե այսօր երազիս գա, խոսենք, գոնե հանգստանամ, տանջվում եմ»։
Գայանեի ականջին լուրեր են հասել, թե ադրբեջանական կողմը վիրավորներին տարհանել է Աղդամ, Շուշի, անգամ Բաքու։ Ցանկացած մայր երևի այդպես կցանկանար, բայց ինքն ասում է, դա ավելի վատ կլիներ իր համար։
«Ամբողջ 44-օրյայի ընթացքում երբ զանգում էի որդուս, լեզուս փշրելով ասում էի՝ «Ռո՛բ, մի փամփուշտ կպահես քեզ համար, դրանց ձեռքը չընկնես»»,- հիշում է մայրը։
Հոկտեմբերի 2-ին Սերգեյին հուղարկավորելուց հետո, ընտանիքը ԴՆԹ նույնականացման թեստ է հանձնել։ Ամիսներ են անցել, բայց մինչ օրս Ռոբերտից լուր չկա։ Մայրը երազում է, որ գոնե հնարավորություն լինի փրկարարներն այցելեն այդ տարածք․ «գուցե մասունք կգտնվի, հողին հանձնեմ, մի քիչ թեթևանամ»։
«Հաջորդ երազանքս՝ իմ տղան թող վերջին զոհը լինի, այսուհետ միայն խաղաղություն եմ ուզում։ Ես անիծել չեմ սիրում, վախենում եմ անիծող մարդկանցից։ Բայց տանջանքը, որը մենք ենք կրում, ուզում եմ նույնը զգան նաև բոլոր մեղավորները»,- զրույցը եզրափակեց Գայանե Զաքիյանը։
Հունան Թադևոսյան
