Շրջհարկի գաղափարը խաթարվել է, ՓՄՁ-ների համար պետք է ավելի պարզ հարկման համակարգ ներդրվի․ Վահե Հովհաննիսյան

Ֆինանսների նախարար Վահե Հովհաննիսյանը, այսօր MediaHub-ի հետ զրույցում անդրադառնալով կառավարության վարած հարկային քաղաքականությանն ու շրջհարկի 5-ից 10 տոկոս դարձնելուն, նախ խոստովանեց, որ այն այլևս ռելեվանտ չէ այսօրվա տնտեսական իրավիճակին, ապա բացահայտում արեց, որ մտադիր են փոխել շրջհարկի գաղափարն ու ավելի պարզեցված հարկատեսակ մտցնել։

Իսկ մինչ այդ, անդրադառնալով քննադատություններին և տնտեսվարողների՝ չդադարող դժգոհություններին, Հովհաննիսյանն ասաց․ «Էստեղ մեկնաբանության հարց է՝ շրջհարկի տոկոսը բարձրացե՞լ է, թե՞ իջել է, որովհետև 5-ից դարձել է 10 տոկոս, բայց նվազեցման հնարավորությունն ավելի է մեծացել՝ 1.5 տոկոսը դարձել է 1 տոկոս։ Այսինքն՝ մենք ոչ միայն նվազեցման չափն ենք մեծացրել, այլ նաև նվազեցվող ծախսերի տեսակներն ենք շատացրել»։

-Բայց եթե, օրինակ, ինտելեկտուալ աշխատանքով զբաղվողները չունեն ծախսի տեղ, այսինքն՝ շահույթը բարձր է, բայց եթե ինքը նախկինում 5 տոկոս էր վճարում, ապա հիմա 10 տոկոս է վճարում, դա չի՞ նշանակում, որ իր հարկային բեռը, այսպես, թե այնպես, ավելանում է։

-Էդ դեպքում, այո, ավելանում է, բայց քանի որ ընդհանուր հարկման համակարգում գործող տնտեսվարողները վճարում են շատ ավելի բարձր տոկոս, քան շրջհարկով աշխատողները, էս հարցում, ես կարծում եմ, մենք բավականին լավ որոշման ենք եկել։ Այսինքն՝ նա, ով ծախս չունի, հետևաբար մեծ շահութաբերությամբ է աշխատում, թող ինքը վճարի ավելի բարձր տոկոսադրույք, որը մոտ կլինի այն տոկոսադրույքին, որը վճարում են ընդհանուր հարկման համակարգում գործողները, իսկ նրանք, որոնք մեծ ծախսեր ունեն, էդ ծախսերի նվազեցման հնարավորությունն էլ ավելի կմեծացնենք և սրանով կլուծենք այ էդ արդարության հարցը, այսինքն՝ կփորձենք էնպիսի մի միջավայր ստեղծենք, որպեսզի մեր տնտեսվարողները բոլոր դեպքերում շահած դուրս գան։

-Բայց փաստաբանների, հաշվապահների հարկը, միևնույն է, ավելացել է, ասում են՝ իրենց դեպքում 5 տոկոսը դարձել է 38 տոկոս, բացի այդ՝ զրկել եք անվճար իրավաբանական ծառայություն մատուցելու հնարավորությունից։

-Դե, մենք էդ հարցին պատասխանել ենք, էդ անվճարի հարցն էլ ենք լուծել՝ հնարավորություն ենք տվել, որ իրենց շրջանառության 5 տոկոսի չափով անվճար ծառայություն մատուցեն։

-Պարոն Հովհաննիսյան, եթե ճիշտ գիտեմ, մեր հարևան Վրաստանում շրջհարկն ընդամենը 1 տոկոս է, նաև Ձեր ասած այդ նվազեցումը վերաբերում է փաստաթղթավորմանը, բայց շատ ոլորտներ կան, որ այդ փաստաթղթավորումը, այսինքն՝ ամեն ապրանքի համար ֆակտուրա ցույց տալը, շատ բարդ է։ Եվ նրանք, հիմա, ավտոմատ ընկնում են 10 տոկոսի դաշտ։

-Էդ հարցն էլ է հետաքրքիր՝ չե՞ն կարող, թե՞ չեն ուզում։ Կամ կան մեծ, խոշոր ընկերություններ, որոնք օգտագործում են էս հարկման ռեժիմը հարկերից խուսափելու համար։ Այսինքն՝ մենք փորձում ենք էնպիսի լուծում գտնենք, որը հնարավորություն կտա փոքր ընկերություններին, իրականում, հարկային բեռը չփոփոխելով, որոշ դեպքերում՝ նվազեցնելով, կամ եթե աճում է՝ փոքր աճով, կարողանանք էս հարցը լուծել, որ կարողանանք ստվերի դեմ պայքարել։ Ինձ թվում է՝ դեմ չեք, որ պայքարենք ստվերի դեմ։

-Դեմ չենք, իհարկե, բայց այդ մարդիկ՝ մանր ու միջին ձեռնարկատերերը, ասում են՝ թող կառավարությունը մեզ չճնշի բարդ հարկատեսակներով ու հաշվապահական քաշքշուկներով, այլ պարզեցված հարկատեսակ սահմանի՝ վճարենք, աշխատենք։

-Կներեք, էս վերջերս ես լսում էի, թե ինչպես էր մի հոգի, որ մասնակցում էր Հրապարակում բողոքի ակցիային, ասում, որ, իրականում, ինքն էլ է փոքր տնտեսվարող, և իր համար ավելի լավ է սա, որովհետև էս փոփոխությամբ ինքն ավելի քիչ հարկ է վճարում։ Էդ դեպքում հարց է առաջանում, թե էդ մարդն ինչո՞ւ էր եկել էդտեղ՝ բողոքի ակցիայի մասնակցելու։

-Բայց մարդիկ ասում են՝ այս փոփոխություններով շրջհարկի գաղափարն է խաթարվում, և դուք սրանով բարդացնում եք հարկային մեխանիզմները։

-Ես համաձայն եմ, որ շրջհարկի գաղափարը խաթարվել է, և մենք էս հարցը պետք է լուծենք հիմնովին, և հարկային օրենսգրքի փոփոխություններ պետք է իրականացնենք, և էն խաթարումները, որոնք տեղի են ունեցել վերջին տարիներին, պետք է հիմնովին լուծենք, էնպիսի պարզ լուծումներ տանք, որպեսզի մարդկանց համար էլ հասկանալի լինի։

-Բայց ինչո՞ւ չէիք տալիս։ Մարդիկ հիշում են, որ Հովիկ Աբրահամյանի վարչապետության օրոք, երբ էլի փորձեցինք շրջհարկը ավելացնել, իրենք մեկ-երկու անգամ բողոքի ակցիա արեցին, և նա ընդունեց ակցիայի մասնակիցներին ու լուծում տվեց հարցին, իրենք էլ մնացին գոհ։ Իսկ դուք հիմա, որ անընդհատ դժգոհում եք նախկիններից, կա՛մ չեք լսում բողոքող քաղաքացիներին, կա՛մ լսում ու լուծում չեք տալիս։

-Մենք էլ ենք լսում, մենք էլ ենք լուծումներ տալիս, և որոշ հարցեր, որոնք բարձրաձայնվել են, դրանք արդեն լուծել ենք։ Մենք առաջիկայում հանդես կգանք առաջարկություններով, որովհետև էստեղ խնդիրներ էլ կան՝ մենք չենք ուզում ամիսը մեկ կամ վեց ամիսը մեկ փոփոխությունների գնալ, որովհետև մարդիկ բողոքում են ոչ թե  էդ հարկերի ծավալից, այլ ասում են՝ ինչո՞ւ եք այդքան արագ, շուտ-շուտ փոխում, այսինքն՝ կանխատեսելիություն չկա։ Եվ մենք հիմա աշխատում ենք դրա վրա։

-Ի՞նչ առաջարկների վրա եք աշխատում։

-Թե ինչպես փոփոխել, պարզեցնել շրջանառության հարկի համակարգը, բերել մի կետի և ասել, որ սրան այլևս ձեռք չենք տալու։

-Այսինքն՝ ընդունո՞ւմ եք, որ խառնիճաղանջ, բարդ համակարգ եք ստեղծել, որը հիմա պետք է պարզեցնել։

-Ընդունում ենք, որ ինքը էն ձևով, ինչ ձևով պլանավորված է եղել տարիներ առաջ 

-Իսկ ո՞վ է այս վերջին մեկ տարվա ընթացքում որոշել, որ դրանք ռելեվանտ էին այսօրվա մեր տնտեսության վիճակին, և ինչի՞ց հետո Դուք եկաք այդ եզրահանգման, որ այլևս ռելեվանտ չեն այդ փոփոխությունները ներկայիս իրավիճակին։ Ավելի խելացի մարդի՞կ հայտնվեցին, որոնք Ձեզ համոզեցին դրանում։

-Ես երկու տարի առաջ, կարծեմ, Ազգային ժողովի ամբիոնից հայտարարել եմ, որ կարծում եմ՝ այդ շրջանառության հարկն էնպիսին, ինչպիսին, որ կա, ռելեվանտ չէ, և այն կամաց-կամաց պետք է վերանա, և դրա փոխարեն լինի ուրիշ՝ ավելի պարզ, հասկանալի համակարգ, որը կլինի ռելեվանտ։

-Ու հիմա, փոխանակ փոխեիք այդ համակարգը, որի մասին մեկ տարի առաջ հայտարարել էիք, մի բան էլ ավելի՞ եք բարդացնում։

-Դե, դա դժվար է, էդքան հեշտությամբ մեծ ցնցումների չենք կարող ենթարկել, այսինքն՝ կամաց-կամաց պետք է գանք դրան։

-Հիմա նոր Հարկային օերնսգի՞րք եք ուզում ընդունել, թե՞ եղածի մեջ հատվածական փոփոխություններ եք անելու։

-Մենք հիմա դրա վրա ենք աշխատում, դեռ հայեցակարգային քննարկումներ ենք ունենում, և եթե կհասկանանք, որ փոփոխություններն էնքան են, որ պետք է նոր օրենսգիրք ունենալ, կունենանք նոր օրենսգիրք, եթե կհասկանանք, որ էդ օրենսգրքի մեջ 10 տոկոսը փոխելով՝ կունենանք էն, ինչ ուզում ենք, կունենանք էդպիսի փոփոխություն։

-Այսինքն՝ ես ճի՞շտ հասկացա, ի վերջո, որ ուզում եք հրաժարվել շրջհարկի գաղափարից և այլ՝ ավելի պարզեցված գաղափար ներդնել դրա փոխարեն։

-Էս պահին լուծումը չեմ կարող ասել, բայց էն, որ փոքր ու միջին ձեռնարկությունների համար ավելի պարզ հարկման համակարգ պետք է լինի, որը կփոխարինի էսօրվանին, դա մեզ համար ակնհայտ է։

-Իսկ ե՞րբ եք պատրաստվում այդ փոփոխություններն անել։

-Ես կարծում եմ՝ ճիշտ կլինի, որ մենք այդ փոփոխությունների մասին հայտարարենք հիմա կամ մյուս տարվա սկզբին և ընդունենք հաջորդ տարվա ընտրություններից հետո։

Վահե Մակարյան